ดูโค้ด

== ผักเชียงดา ==


รพงษ์ เบศรภิญโญวงศ์


ผักเชียงดา มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า ''Gymnema inodorum'' (Lour.) Decne ชื่อพื้นบ้านอื่นๆได้แก่ ผักจินดา ผักเซ็ง ม้วนไก่ ผักว้น ผักฮ่อนไก่ เครือจันปา ผักอีฮ่วน
เป็นพืชในวงศ์ Asclepiadaceae ลักษณะเป็นไม้เลื้อย เถาสีเขียวซึ่งจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเมื่อแก่ ลำต้นมีน้ำยางใส ใบเดี่ยวสีเขียวเข้ม ออกสลับตั้งฉาก  ดอกสีเหลืองอมส้ม ออกที่ง่ามใบ ผลเป็นรูปหอก ผักเชียงดาเป็นผักพื้นบ้านแถบภาคเหนือ สามารถรับประทานเป็นผักสด หรือนำมาเป็นส่วนผสมของแกงและผัดร่วมกับผักอื่นๆ ผักเชียงดายังเป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่มีการใช้ในการแพทย์พื้นบ้านของชาวไทยใหญ่ สรรพคุณแก้ไข้ แก้แพ้ แก้เบาหวาน รักษาอาการท้องผูก และรับประทานเวลาคิดมาก หมอยาพื้นบ้านในจังหวัดเลยใช้ผักเชียงดาเป็นยาบำรุงกำลัง แก้ปวดเมื่อยจากการทำงาน (1)

การศึกษาทางเภสัชวิทยาพบว่าผักเชียงดามีฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือด Shimizu โดยสารสกัดผักเชียงดาสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดของหนูทดลองที่ได้รับน้ำตาลกลูโคสทางปาก (2)และเมื่อวิเคราะห์พฤกษเคมีที่ออกฤทธิ์ พบว่าเป็นสารในกลุ่ม triterpenoid saponins (3) ฤทธิ์ที่น่าสนใจอีกประการหนึ่งของผักเชียงดาคือฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ จากการศึกษาฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระในหลอดทดลองของผักพื้นบ้านจำนวน 43 ชนิดที่บริโภคในจังหวัดเชียงใหม่ ผักเชียงดาสามารถแสดงฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระได้ดีที่สุด นอกจากนี้ผักเชียงดายังมีปริมาณวิตามินอีสูงสุดอีกด้วย (4)

การศึกษาผลของชาผักเชียงดาในผู้ที่มีสุขภาพดี พบว่าการดื่มชาผักเชียงดาภายใน 15 นาทีหลังจากได้รับสารละลายกลูโคสจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลงเมื่อเทียบกับตอนที่ไม่ได้ดื่มชาผักเชียงดา และการออกฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลจะขึ้นอยู่กับขนาดของชาผักเชียงดาด้วย เมื่อให้อาสาสมัครที่มีสุขภาพดีดื่มชาผักเชียงดาเป็นเวลา 28 วัน ก็ไม่พบอาการน้ำตาลในเลือดต่ำจนเป็นอันตราย และไม่พบการเปลี่ยนแปลงของการทำงานของตับ (5)อย่างไรก็ตาม การให้ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 12 คน ดื่มชาผักเชียงดาหลังอาหารสามมื้อเพิ่มเติมจากยาเบาหวานที่ได้รับการรักษาจากแพทย์ เป็นเวลา 8 สัปดาห์ ไม่มีผลต่อระดับน้ำตาลและไขมันในเลือด ตลอดจนไม่กระทบต่อการทำงานของตับและไต และไม่พบอาการข้างเคียงที่ร้ายแรง เนื่องจากการศึกษาในผู้ป่วยเบาหวานดังกล่าวยังมีข้อจำกัดคือจำนวนผู้ป่วยที่เข้าร่วมการศึกษาค่อนข้างน้อย และระยะเวลาในการศึกษาที่สั้น จึงควรมีการศึกษาอื่นเพื่อประเมินผลของผักเชียงดาในผู้ป่วยเบาหวานต่อไป (6)




'''เอกสารอ้างอิง'''

1. สุภาภรณ์ ปิติพร. [[บันทึกของแผ่นดิน 2 ผักเป็นยารักษาชีวิต]]. กรุงเทพมหานคร: ปรมัตถ์การพิมพ์, 2552.

2. Shimizu, K., Ozeki, M., Tanaka, K., Itoh, K., Nakajyo, S., Urakawa, N., et al.  Suppression of glucose absorption by extracts from the leaves of ''Gymnema inodorum''. [[Journal of Veterinary Medical Science]]. 59 (1997): 753-757.

3. Shimizu, K., Ozeki, M., Iino, A., Nakajyo, S., Urakawa, N. and Atsuchi, M.  Structure-activity relationships of triterpenoid derivatives extracted from ''Gymnema inodorum'' leaves on glucose absorption. [[Japanese Journal of Pharmacology]]. 86 (2001): 223-229.

4. Chanwitheesuk, A., Teerawutgulrag, A. and Rakariyatham, N.  Screening of antioxidant activity and antioxidant compounds of some edible plants of Thailand. [[Food Chemistry]]. 92 (2005): 491-497.

5. Chiabchalard, A., Tencomnao, T. and Santiyanont, R.  Effect of ''Gymnema inodorum'' on postprandial peak plasma glucose levels in healthy human. [[African Journal of Biotechnology]] 9 (2010): 1079-1085.

6. Bespinyowong, R. EFFECT OF ''GYMNEMA INODORUM'' TEA ON BLOOD SUGAR IN TYPE 2 DIABETIC OUT-PATIENTS AT LERDSIN HOSPITAL. Master's thesis. Department of Food and Pharmaceutical Chemistry, Chulalongkorn University, 2012.