อะไรคือส่วนเชื่อมประสาน

จาก ChulaPedia

สังคมของเราได้เปลี่ยนแปลงเข้าสู่ “สังคมเครือข่าย” ตั้งแต่กลางทศวรรษ 1980 เป็นต้นมา เนื่องจากการใช้งานคอมพิวเตอร์ระบบดิจิตอลอย่างกว้างขวางและความก้าวหน้าของเทคโนโลยีการสื่อสาร บทบาทของคอมพิวเตอร์ในระบบดิจิตอลในสังคมมีความสำคัญอย่างมากนับตั้งแต่ช่วงเวลาดังกล่าว (Castells, 2001) ในอดีต ผู้คนประสบกับความยากลำบากในการใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ เพราะการใช้เครื่องเหล่านี้ต้องพิมพ์ชุดคำสั่งหรือเสียบบัตรคำสั่งเพื่อให้เครื่องทำงานได้ จึงจำเป็นต้องมีการคิดค้นวิธีการใหม่ ๆ ขึ้นเพื่อทำให้การควบคุมเครื่องสามารทำได้ง่ายขึ้น, สามารถใช้ได้อย่างเป็นธรรมชาติมากขึ้น เมื่อประสาทสัมผัสทางสายตามีความได้เปรียบเชิงเปรียบเทียบนั้น ทำให้มนุษย์สามารถทำความเข้าใจต่อสิ่งที่ปรากฎแก่สายตาได้รวดเร็วกว่าสิ่งที่มองไม่เห็น และด้วยเหตุผลนี้เอง การใช้รูปภาพ (Graphic) ซึ่งเป็นวิถีทางในการสื่อสารอย่างหนึ่งจึงถูกนำมาใช้เพื่อลดทอนความซับซ้อน ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา การแสดงผลด้วยรูปภาพได้กลายเป็นบรรทัดฐานของจุดเชื่อมประสานในการใช้คอมพิวเตอร์ เรียงความฉบับนี้จะอธิบายว่าอะไรคือส่วนเชื่อมประสานในตอนต้น และจะแสดงให้เห็นถึงสายพันธ์ต่าง ๆ ของ ส่วนเชื่อมประสานสำหรับผู้ใช้อย่างเป็นรูปภาพ (Graphical User Interface: GUI) ซึ่งตามมาด้วยส่วนที่จะแสดงการใช้งานจริงของ GUI

อะไรคือส่วนเชื่อมประสาน?

ในส่วนนี้ จะอภิปรายเรื่องนิยามของส่วนแสดงผลจากหลากหลายมุมมอง อย่างไรก็ตาม นิยามที่เรียงความชิ้นนี้หยิบมาใช้ว่า ส่วนเชื่อมประสานคือการที่คอมพิวเตอร์และมนุษย์มีปฏิสัมพันธ์ต่อกัน หรือ Human Computer Interface (HCI) เหตุที่ใช้นิยามนี้เป็นเพราะในส่วนต่อไปของเรียงความชิ้นนี้ จะอภิปรายเรื่องประเภทต่าง ๆ ของส่วนเชื่อมประสานและนัยยะของมัน ถึงแม้ว่าคำนิยามบางส่วนจะเฉพาะเจาะจงเกินไปและดูราวกับว่าไม่เกี่ยวเนื่องกับสิ่งที่เรียงความชิ้นนี้จะอภิปราย คำนิยามเหล่านี้ก็ยังต้องนำมากล่าวถึงไว้เพื่อที่จะสร้างภาพรวมให้กับคำว่า “ส่วนเชื่อมประสาน” ในความหมายของวิศวกรรมการไฟฟ้าและคอมพิวเตอร์ ส่วนเชื่อมประสานอาจเป็นเส้นแบ่งทางกายภาพระหว่าง 2 ระบบย่อย; หรืออาจะเป็นอุปกรณ์บางตัวในระบบย่อยที่ส่งหรือรับสัญญาณจากระบบย่อยอื่น ๆ เช่น เครือข่ายเชื่อมประสาน (network interface), วีดีโอเชื่อมประสาน (video interface), บัตรเครือข่าย (network card); หรือบรรทัดฐานในการกำหนดชุดหน้าที่, ลักษณะทางกายภาพที่มีร่วมกัน, และการแลกเปลี่ยนข้อมูลหรือสัญญาณ เช่น USB หรือ SCSI (Wikipedia 2004) ตามข้อมูลของ Encyclopedia Britannica Deluxe Edition 2002 นั้น ส่วนเชื่อมประสานคือสถานที่ที่ระบบต่าง ๆ อันเป็นอิสระต่อกันและไม่เกี่ยวเนื่องกันมาเชื่อมกันหรือติดต่อกัน ตัวอย่างนิยามที่ได้กล่าวไปแล้วคือการเชื่อมประสานกันระหว่างมนุษย์-เครื่องจักร ซึ่งมีความหมายเดียวกันกับ human computer interface อันมีความเกี่ยวเนื่องกันกับสิ่งที่เรียงความนี้จะอภิปรายต่อไป ในการอธิบายคำว่า “ส่วนเชื่อมประสานมนุษย์-คอมพิวเตอร์” (human-computer interface) ให้ชัดขึ้นนั้น Bradley (1995) อธิบายไว้อย่างชัดเจนในหนังสือของเขาว่า ระบบส่วนใหญ่จะถูกใช้งานโดยผู้คนซึ่งมิได้เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านคอมพิวเตอร์ ดังนั้น คอมพิวเตอร์จึงต้องถูกสร้างให้มีคุณลักษณะที่ดีในทางกายรศาสตร์ (ergonomic) นอกจากนี้ ภายใต้เงื่อนไขทางความสามารถทางเทคนิคของผู้คนที่ใช้ การแสดงข้อมูลควรปรากฎในรูปแบบที่สามารถทำความเข้าใจได้ง่าย เพื่อที่จะบรรลุเป้าหมายดังกล่าว นักจิตวิทยาได้ทำการศึกษาว่ามนุษย์มีปฎิกิริยาโต้ตอบกับข้อมูลที่ปรากฎอยู่ในคอมพิวเตอร์ในรูปแบบต่าง ๆ อย่างไร และอะไรคือวิธีการที่ดีที่สุดสำหรับมนุษย์ที่จะใส่ข้อมูลในคอมพิวเตอร์ ดังนั้น จุดเชื่อมประสานมนุษย์-คอมพิวเตอร์จึงเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์

โดย อาจารย์สมิทธิ์ บุญชุติมา ภาควิชาการประชาสัมพันธ์และการโฆษณา