ดูโค้ด

== อาการท้องเสีย ==
อันตรายที่เกิดขึ้นจากภาวะท้องเสียโดยมากเกิดจากการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ออกจากร่างกายอย่างมากและรวดเร็ว ทำให้เกิดภาวะขาดน้ำและอ่อนเพลีย ในรายที่เป็นมากหรือไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องอาจช็อกและเสียชีวิตได้ 

ควรรีบพบแพทย์ หากมีอาการที่แสดงถึง'''ภาวะขาดน้ำ''' ดังนี้
:* รู้สึกอ่อนเพลียมาก หน้ามืดหรือวิงเวียนเวลาเปลี่ยนท่าทางจากนั่งเป็นยืน
:* ตาลึกบุ๋ม ไม่ค่อยมีน้ำตา (ถ้าร้องไห้) ปัสสาวะไม่ออกหรือปัสสาวะลดลง
:* ปากแห้ง กระหายน้ำบ่อยและมาก 
:* มีอาการท้องเสียนานเกิน 2 วัน น้ำหนักตัวลดมากกว่าร้อยละ 5 จากน้ำหนักก่อนท้องเสีย 

และหากผู้ป่วยมีไข้สูงมากหรือปวดท้องอย่างรุนแรงหรือถ่ายเป็นมูกเลือดหรือถ่ายบ่อยมากหรือมีโรคประจำตัวอย่างเช่นเบาหวาน ตั้งครรภ์ เป็นเด็กเล็กหรือผู้สูงอายุควรไปพบแพทย์


== การป้องกันท้องเสีย ==
ในภาวะปกติ หรือสถานการณ์วิกฤต ควรทำตามคำแนะนำดังต่อไปนี้ 
* ให้เช็ดหรือล้างมือบ่อยๆ โดยเฉพาะหลังเข้าห้องน้ำและก่อนรับประทานอาหารทุกครั้ง 
* รับประทานแต่อาหารที่ปรุงสุกใหม่ ไม่มีส่วนประกอบของกะทิซึ่งบูดเสียได้ง่าย 
* ควรดื่มน้ำต้มสุก หากกรณีที่ไม่สามารถต้มน้ำดื่มได้ อาจใช้สารละลายคลอรีนที่ผลิตโดยกรมอนามัย ความเข้มข้นร้อยละ 2 หยดลงในน้ำอัตราส่วน 1 หยดต่อน้ำ 1 ลิตร แล้วทิ้งไว้ 30 นาทีจึงสามารถดื่มได้
* ก่อนการบริโภคทุกครั้ง สังเกตวันหมดอายุ และสภาพของอาหาร ว่ามีสภาพดีหรือไม่? กลิ่นและสีเป็นปกติหรือไม่? 
* ควรขับถ่ายในห้องส้วมที่สามารถใช้การได้ ถ้าไม่มีให้ขับถ่ายอุจจาระในถุง ถ้ามีปูนขาวหรือน้ำยาฆ่าเชื้อให้ใส่ลงในถุงอุจจาระก่อนแล้วปิดปากถุงให้แน่น การกำจัดถุงอุจจาระหรือขยะภายในบ้านใส่ถุงแล้วผูกปากถุงให้แน่น รวมส่งให้ทางการนำไปกำจัดต่อไป 


== การรักษาอาการท้องเสียเบื้องต้น ==
สิ่งที่สำคัญและจำเป็นที่สุดคือ การทดแทนน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียไป โดยการรับประทานน้ำสารละลายเกลือแร่หรือที่เรียกสั้นๆ ว่าผง โอ อาร์ เอส (ORS) ลดอันตรายจากโรคและทำให้โอกาสหายเร็วขึ้น
* ถ้ามีผงเกลือแร่ ORS ชนิดซอง ให้ละลายน้ำ 1 แก้วต่อผงเกลือแร่ 1 ซอง(เล็ก) ถ้าซองใหญ่ละลายน้ำหนึ่งขวด(ขนาดขวดน้ำปลา) 
* ดื่มสารละลายผงเกลือแร่แทนน้ำ ทุกครั้งที่กระหาย หากถ่ายเป็นน้ำปริมาณมากให้กะประมาณสารละลายที่ดื่มให้ได้ใกล้เคียงกับที่ถ่ายไป หากมีอาการคลื่นไส้ร่วมด้วยให้จิบทีละน้อยแต่บ่อยๆครั้งแทนการดื่ม 
* ในกรณีที่ไม่สามารถหาผงเกลือแร่ ORS ได้ สามารถเตรียมสารละลายเกลือแร่ขึ้นเอง โดยใช้น้ำตาลทราย 8 ช้อนชาและเกลือป่น 1 ช้อนชา ผสมกับน้ำต้มสุกที่เย็นแล้ว 1 ลิตร 
* หลีกเลี่ยงการรับประทาน อาหารที่ย่อยยากหรืออาหารที่มีกากมาก รับประทานอาหารอ่อนหรืออาหารเหลวที่ย่อยง่าย ดื่มนมได้ แต่หากดื่มนมแล้วอาการท้องเสียรุนแรงขึ้น ให้หยุด
* ยาต้านเชื้อจุลชีพ ยาฆ่าเชื้อหรือยาปฏิชีวนะมีความจำเป็นเฉพาะผู้ป่วยท้องเสียบางรายเท่านั้น เช่น มีไข้สูงร่วมกับอาการหนาวสั่น อุจจาระเป็นมูกหรือมีเลือดปน หรือมีโรคประจำตัวเช่นเบาหวานหรือมีภูมิคุ้มกันบกพร่อง ผู้ป่วยที่มีอาการเหล่านี้ควรพบแพทย์โดยด่วนการใช้โดยไม่จำเป็น อาจเกิดแพ้ยา
* ผู้ป่วยท้องเสียไม่ควรรับประทานยาหยุดถ่าย เนื่องจากยิ่งทำให้อาการรุนแรงขึ้น หากท้องเสียเกิดจากการติดเชื้อโรค 

== ข้อควรระวังในการรักษาท้องเสียโดยผงเกลือแร่ ==
 
* การละลายผงเกลือแร่ต้องใช้น้ำสะอาด หรือให้ต้มน้ำให้เดือด รอจนน้ำเย็นจึงผสมผงน้ำตาลเกลือแร่ 
* ผงเกลือแร่เมื่อผสมน้ำแล้วใช้ให้หมดภายใน 24 ชั่วโมง หากเกิน 24 ชั่วโมงหลังชงให้ทิ้งไป
* ควรระวังการใช้ในผู้ที่มีปัญหาโรคไต โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง ส่วนการใช้ในเด็กให้ใช้ชนิดที่ระบุว่า “สำหรับเด็ก” จะเหมาะสมและปลอดภัยมากขึ้น
* เก็บผงน้ำตาลเกลือแร่ไว้ในที่แห้ง เนื่องจากความชื้นอาจทำให้ผงยาเกาะตัว ละลายได้ยาก


== รายการอ้างอิง ==

เอกสารความรู้ "การใช้ยาในโรคที่มากับน้ำท่วม" โดย 

:ผู้ช่วยศาสตราจารย์ เภสัชกรหญิงอภิฤดี เหมะจุฑา

:เภสัชกรหญิงสิรินุช พละภิญโญ

:เภสัชกรกิติยศ ยศสมบัติ